Του Νίκου Χιδίρογλου

Οι κοινωνίες της Δύσης, σε αντίθεση με όλες τις άλλες, είναι βαθύτατα διαιρεμένες, ελέω των πολιτισμικών πολέμων που μαίνονται στο εσωτερικό τους. Και αυτό τις αποδυναμώνει και τις καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτες σε εξωτερικές επιβουλές. Η Δεξιά αντιδρά στην κοινωνική μηχανική της αριστεράς, η οποία προκαλεί μεν τις συγκρούσεις, αλλά ρίχνει την ευθύνη στην απέναντι όχθη. Όπως και να έχει, μαίνονται οι συγκρούσεις – ιδιαίτερα στις ΗΠΑ αλλά όχι μόνο - με αφορμή το ιστορικό αφήγημα και την κουλτούρα της ακύρωσης, τη γενικότερη φιλελευθεροποίηση των κοινωνικών σχέσεων, τη μετανάστευση, την επιρροή της θρησκείας, τις θετικές διακρίσεις, τις αμβλώσεις, την ευθανασία, την οπλοκατοχή, τη θανατική ποινή, τις αρμοδιότητες της αστυνομίας, τα σχολικά εγχειρίδια, και πολλά άλλα. Η αλήθεια είναι ότι η αριστερά, της οποίας οι επιρροές εξαντλούνται στα μεγάλα αστικά κέντρα, είναι πολύ στριμωγμένη από τους πολιτισμικούς πολέμους.

ΤΑ ΟΣΑ ΕΙΠΕ Η ΒΑΡΟΝΗ ΒΑΡΣΙ

Την επικινδυνότητα των εξελίξεων των τελευταίων ετών στη Δύση, επισήμανε σε διάλεξή της στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ η πρώην Πρόεδρος του βρετανικού Συντηρητικού Κόμματος, Βαρόνη Σαΐντα Βάρσι, πρώην υπουργός και μέλος σήμερα της Βουλής των Λόρδων του Ηνωμένου Βασιλείου. Η εκδήλωση έγινε στο Πέμπροκ Κόλετζ του Κέμπριτζ, από το οποίο αποφοίτησε η Κοξ στη διάρκεια της δεκαετίας του ’90. Η βρετανική εφημερίδα «The Guardian» φιλοξένησε στις σελίδες της εκτενές ρεπορτάζ για τη διάλεξη με αφορμή την πέμπτη ετήσια διάλεξη μνήμης για την Τζο Κοξ, τη βουλευτή των Εργατικών (στην περιφέρεια του Μπάτλεϊ και Σπεν) που πυροβολήθηκε και μαχαιρώθηκε σε μια δολοφονία με πολιτικά κίνητρα τον Ιούνιο του 2016. Η 41 ετών Κοξ χτυπήθηκε ενώ περιόδευε για το δημοψήφισμα για την ΕΕ στην εκλογική της περιφέρεια, το Γιορκσάιρ κατά τη διάρκεια της εκστρατείας της υπέρ της παραμονής της Μεγάλης Βρετανίας στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Η βαρόνη ήταν σαφής: Οι πολιτιστικοί πόλεμοι «δεν είναι απλώς ένα άσχημο πολιτικό φαινόμενο… είναι βαθιά επικίνδυνοι». Και συνέχισε: «Έχω ολοένα και περισσότερο την άποψη ότι οι πολιτιστικοί πόλεμοι εξαντλούν τις ενέργειές μας και μας εμποδίζουν να λύσουμε τα πραγματικά ζητήματα της ημέρας. Μια διχασμένη χώρα μπορεί να βοηθήσει στη νίκη στις εκλογές, αλλά δεν κερδίζει ένα έθνος». Η βαρόνη είπε επίσης ότι αυτό που ορίζει ένα έθνος είναι «πιο βαθύ από σημαίες και φανφάρες» και ότι η εστίαση δεν πρέπει να είναι στη διόρθωση αδικιών του παρελθόντος ή στην ανατροπή αγαλμάτων όπως στο Μπρίστολ. «Αν έχετε ένα αμφιλεγόμενο άγαλμα», είπε η Βάρσι, «αφήστε το εκεί, αλλά έχετε μια σαφή ένδειξη του ποιος είναι αυτό το άτομο. Αφήστε το να μείνει, αλλά αφήστε το να μείνει ειλικρινά».

ΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΕΛΕΓΞΕΙ ΤΟ ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΑΦΗΓΗΜΑ

Η διαίρεση των κοινωνιών της Δύσης, ελέω των προσπαθειών της αριστεράς να τις «μετασχηματίσει», είναι πλέον δεδομένη. Η αριστερά έχει την εξωφρενική απαίτηση από τη δεξιά να μην αντιδρά στις καταστρεπτικές ριζοσπαστικές πολιτικές της «αφύπνισης» και την κατηγορεί ότι με τη ρητορική της ενεργοποιεί αυτό που εδώ στην Ελλάδα προ ετών περιγράφηκε ως «εχθροπάθεια». Θέλει δηλαδή η αριστερά να βυσσοδομεί, να καταστρέφει ανενόχλητη αγάλματα και προσόψεις νεοκλασικών κτιρίων (ως γνωστό, οι διάφοροι «σύντροφοι» απεχθάνονται την υψηλή αισθητική), να «ακυρώνει» την ιστορία αλλάζοντας το αφήγημα ώστε αυτό να ταιριάζει στις ιδεοληπτικές και ολοκληρωτικές της προσεγγίσεις, να καταλαμβάνει παρανόμως κτίρια και να μη βρίσκει μπροστά της κανέναν, είτε άνθρωπο της τάξης, είτε ιδεολογικό αντίπαλο. Στις δε αμερικανικές πόλεις που ελέγχει η αριστερά των Δημοκρατικών, επικρατεί φοβερό χάος: Σαν Φρανσίσκο, Σικάγο, Σιάτλ, Πόρτλαντ και βάλτε. Την ίδια ώρα, στις αμερικανικές πόλεις με δεξιές ρεπουμπλικανικές διοικήσεις, επικρατούν η ηρεμία και η κανονικότητα. Κάποιοι είχαν προειδοποιήσει στη διάρκεια της δεκαετίας του ’90, μιλώντας για «πόλεμο για την ψυχή της Αμερικής». «Μπορεί να γίνει δυνατό πράγμα, όχι λόγω της μεγάλης εθνικής σημασίας των επιμέρους ζητημάτων που ανακύπτουν, αλλά επειδή αυτή η διαδικασία δημιουργεί ‘φυλές’, καθώς όλο και περισσότερα πολιτιστικά ζητήματα μπαίνουν στην πολιτική σας ταυτότητα», διαβάζουμε στο theconversation.com.

Όμως, όπως και να έχει, «το 2015, υπήρχαν μόνο 21 άρθρα σε εφημερίδες του Ηνωμένου Βασιλείου που μιλούσαν για έναν βρετανικό ‘πολιτιστικό πόλεμο. Η νέα μας έρευνα δείχνει ότι μέχρι το 2021 υπήρχαν σχεδόν 1.500. Η ‘κουλτούρα ακύρωσης’ δεν υπήρχε καθόλου στα βρετανικά κύρια μέσα ενημέρωσης το 2017 – αλλά το 2021 υπήρχε κάτι εκπληκτικό: 3.670 άρθρα που χρησιμοποιούσαν τον όρο», διαβάζουμε στην προαναφερόμενη ποιοτική ιστοσελίδα. Το διακύβευμα, είναι βέβαια μεγάλο: «Το ποιος ελέγχει την πολιτιστική αφήγηση μιας χώρας έχει σημασία διότι δίνει τον τόνο στην πολιτική γενικότερα», διαβάζουμε παρακάτω. Κι εδώ είναι η ουσία πίσω από τον πόλεμο που έχει ξεσπάσει στις δυτικές κοινωνίες, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Βραζιλία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, εκεί όπου υπάρχουν συγκροτημένες συντηρητικές δυνάμεις που δεν έχουν σκοπό να αφήσουν την αριστερά να επιβάλει ετσιθελικά τα ανίερα θέλω της.

ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΠΟΥ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ

«Ένα από τα καθοριστικά χαρακτηριστικά των πολιτιστικών πολέμων είναι η βαθιά καχυποψία για τα κίνητρα της ‘άλλης πλευράς’. Μια ομάδα πιστεύει ότι έχει εμπλακεί σε μια νόμιμη μάχη ενάντια σε πολιτιστικούς θεσμούς που έχουν καταληφθεί από μια άποψη του κόσμου που δεν αντανακλά τις αξίες των απλών ανθρώπων. Ο άλλος το βλέπει αυτό καθαρά ως μια κυνική πολιτική τακτική», διαβάζουμε στο theconversation.com. Η μακρά διαμάχη, γύρω από ουσιώδη – είναι η αλήθεια - ζητήματα έχει δημιουργήσει κλίμα καχυποψίας και αυτό δεν είναι καλός οιωνός για τη συνέχεια.