Του Νίκου Χιδίρογλου

Αλήθεια, πως θα είναι η ζωή μας σε λίγα χρόνια από τώρα; Η ψηφιοποίηση, θα έχει μόνο θετικά ή και αρνητικά αποτελέσματα; Τι θα γίνει με όλους όσοι δεν μπορέσουν να ακολουθήσουν; Τι θα γίνει με τις ξέφρενες ταχύτητες που παρατηρούνται; Τι θα γίνει με την οικονομική κρίση και πως αυτή θα επηρεάσει, αν το κάνει, την πρόσβαση στο διαδίκτυο; Ποιες μορφές θα έχει η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων; Δεν πρέπει να σταματήσει κάποια στιγμή, σε κάποιο σημείο, η προέλαση της εικονικότητας; Ποια είναι η συνεισφορά της ψηφιακής επανάστασης στη δυστοπία που μάλλον έχουμε αρχίσει να βιώνουμε;

Στην Ιρλανδία έχει ξεσπάσει καυγάς για τη χρήση από τις αρχές ασφαλείας της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου, που αρκετοί πολίτες της χώρας φοβούνται πως θα την ωθούσε την περαιτέρω στην κατεύθυνση δημιουργίας μιας καθόλα δυστοπικής κοινωνίας παρακολούθησης. Αυτά όλα συζητούνται στην χώρα αυτή της ΕΕ, ενόψει ενός σχεδίου νόμου που θα συζητείτο στο υπουργικό συμβούλιο. Από τετελεσμένα σε τετελεσμένα! Για τη νέα τεχνολογία, διαβάζουμε ότι «δεν είναι ακριβής, μπορεί να εισάγει διακρίσεις - και μας οδηγεί περαιτέρω προς μια κοινωνία επιτήρησης που έχει κάπως δυστοπικό χαρακτήρα». Αυτά λέει για το θέμα η Ιρλανδή πανεπιστημιακός, ειδική σε θέματα ψηφιακής πολιτικής, Ελίζαμπεθ Φάρις. Ουδείς μπορεί πια να κρύβεται διαρκώς πίσω από το δάκτυλό του: το ζητούμενο απ’ όλα αυτά είναι ο κοινωνικός έλεγχος, δια της διαχείρισης της ροής πληροφοριών σχετικά με τη συμπεριφορά των ατόμων, όπως σωστά επισημαίνει ο Ζαν Τιρόλ, καθηγητής καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης, σε δουλειά του που δημοσιεύτηκε στο παρελθόν στο επιστημονικό περιοδικό «American Economic Review».

ΠΟΥ ΒΑΔΙΖΕΙΣ ΑΝΘΡΩΠΕ;

«Η ψηφιακή δυστοπία ή η κυβερνοδυστοπία ή η αλγοριθμική δυστοπία αναφέρεται σε ένα εναλλακτικό μέλλον ή παρόν στο οποίο οι ψηφιοποιημένες τεχνολογίες ή επίσης αλγόριθμοι έχουν προκαλέσει μεγάλη κοινωνική αναστάτωση», διαβάζουμε στην Wikipedia που έχει μια απάντηση για τα πάντα. Επίσης, ότι αυτή «αναφέρεται σε αφηγήσεις τεχνολογιών που επηρεάζουν τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές δομές και το ποικίλο σύνολο στοιχείων του περιλαμβάνει την εικονική πραγματικότητα, την τεχνητή νοημοσύνη, την πανταχού παρούσα συνδεσιμότητα, την πανταχού παρούσα επιτήρηση και τα κοινωνικά δίκτυα. Στη λαϊκή κουλτούρα, οι τεχνολογικές δυστοπίες συχνά αφορούν ή απεικονίζουν μαζική απώλεια της ιδιωτικής ζωής λόγω της τεχνολογικής καινοτομίας ή και του κοινωνικού ελέγχου. Παρουσιάζουν αυξημένα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα όπως ο κοινωνικός κατακερματισμός, ο εντεινόμενος καταναλωτισμός, η ‘απανθρωποποίηση’ και οι μαζικές ανθρώπινες μεταναστεύσεις». Σε λίγες μόλις γραμμές, μας δίνεται η ερμηνεία. Όσοι δεν βλέπουν το πρόβλημα, απλά εθελοτυφλούν.

ΤΟ ΑΡΙΣΤΕΡΟ «ΦΡΟΥΤΟ»

Εναλλακτικότητα λοιπόν. Είναι προφανές ότι αυτό το αριστερό «φρούτο», μια εμμονή των λίγων, έχει αρχίσει να γίνεται η πραγματικότητα των πολλών. Μια πραγματικότητα που έχει φέρει δραματικές αλλαγές στην κοινωνική αλληλεπίδραση. Τα κοινωνικά μέσα, θεωρητικά διευκολύνουν την επικοινωνία, έδωσαν όμως – επικίνδυνη - πρόσβαση στον εσωτερικό μας κόσμο και καταστρέφουν συστηματικά την ιδιωτικότητά μας, ωθώντας εμάς τους ίδιους να την απαρνηθούμε. Η ανθρώπινη ζωή αποϊεροποιείται με γοργούς ρυθμούς. Οι παλιοί τρόποι χάνονται, οι κανόνες παύουν να ισχύουν, ο πολιτισμός μας «ακυρώνεται» και φυσικά, ο άνθρωπος αποκτηνώνεται. Κι εμείς συνεχίζουμε να μετακινούμαστε με το ασανσέρ της τεχνολογίας, αλλά, αντί να ανεβαίνουμε ψηλότερα για να αποκτήσουμε καλύτερη θέαση, κατεβαίνουμε στα υπόγεια του υποσυνειδήτου και του ασυνειδήτου, μπλεγμένοι στα δίκτυα του νέου ηλεκτρονικού σύμπαντος. Για να δούμε: «Τα ηλεκτρονικά έχουν αναδιαμορφώσει πλήρως το πολιτιστικό τοπίο. Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρήθηκε μια παγκόσμια αλλαγή στην κοινωνική αλληλεπίδραση από το σπλαχνικό στο εικονικό. Η πνευματική ζωή έχει μετακινηθεί από την τυπωμένη σελίδα στη λαμπερή οθόνη. Εάν οι νέοι θέλουν μια καριέρα που θα παραμείνει σχετική, τους συνιστούμε να σπουδάσουν τεχνολογία πληροφοριών. Εν τω μεταξύ, οι παραδοσιακοί τρόποι ζωής απορρίπτονται σε μια επιταχυνόμενη κούρσα προς ένα φανταστικό μέλλον. Σε όλη αυτή την ταχεία μετάβαση, καμία προοπτική δεν έχει εμπνεύσει τόσο μυστήριο και άγριες εικασίες όσο η τεχνητή νοημοσύνη (AI). Θεωρητικά, η αίσθηση και η σύνθετη σκέψη - η συλλογιστική ικανότητα που ορίζει τον ανθρώπινο νου - μπορούν να εκτελεστούν τόσο σε επεξεργαστές που βασίζονται σε πυρίτιο, όσο και σε νευρώνες. Επιπλέον, η καθαρή ηλεκτρονική γνώση είναι πολύ πιο γρήγορη, υποτίθεται ότι είναι αμερόληπτη και δυνητικά πιο πλούσια και ακριβέστερη από οποιονδήποτε ανθρώπινο εγκέφαλο. Έχοντας αιχμαλωτίσει το αέναο βλέμμα μας, το φωτεινό ρομπότ κοιτάζει τώρα πίσω μας».

Με αυτά τα λόγια, ξεκινά στο αμερικανικό συντηρητικό περιοδικό  πολιτισμού «Chronicles» (A MAGAZINE OF AMERICAN CULTURE), η παρουσίαση του βιβλίου «Άτλας της ΑΙ: Ισχύς, Πολιτική και τα Πλανητικά Κόστη της Τεχνητής Νοημοσύνης» της συγγραφέως, πανεπιστημιακού και συνθέτριας Κέιτ Κρόφορντ (στη φωτογραφία). Ανακουφιζόμαστε διαβάζοντας στην κριτική, ότι «το κεντρικό της επιχείρημα είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι ούτε τεχνητή ούτε ευφυής». Και δεν μπορούμε παρά να το προσυπογράψουμε αυτό.