Της Γαλάτως Αλεξαδράκη Ευρωβουλευτής ECR
Σε μια καθημερινότητα που χαρακτηρίζεται από πίεση χρόνου, τα επεξεργασμένα τρόφιμα έχουν εδραιωθεί στη διατροφή εκατομμυρίων Ευρωπαίων. Προσφέρουν ευκολία, μεγάλη διάρκεια ζωής και συχνά χαμηλό κόστος. Πίσω από αυτή την "άνεση", όμως, κρύβονται σοβαροί και αυξανόμενοι κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία. Η επιστήμη κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και η πολιτική καλείται να απαντήσει.
Τι Είναι τα Επεξεργασμένα Τρόφιμα
Ως επεξεργασμένα θεωρούνται τα τρόφιμα που έχουν τροποποιηθεί από την αρχική τους μορφή, μέσω τεχνολογικών, χημικών ή φυσικών διεργασιών, με στόχο τη βελτίωση της γεύσης, της εμφάνισης ή της διατήρησής τους. Υπερ-επεξεργασμένα χαρακτηρίζονται όσα περιέχουν τεχνητά πρόσθετα, αρώματα, ενισχυτικά γεύσης, βελτιωτικά υφής, γλυκαντικά και χρωστικές.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα: αλλαντικά, αναψυκτικά, δημητριακά πρωινού με ζάχαρη, μπισκότα, έτοιμα γεύματα, snacks και φυτικά «τυριά» ή «γιαούρτια».
Πρόκειται για προϊόντα που συχνά περνάνε κάτω από τα ραντάρ των ποιοτικών ελέγχων και δυστυχώς είναι άκρως εθιστικά για μικρούς και μεγάλους!
Κίνδυνοι για την Υγεία
Δυστυχώς πρόκειται για μια μακρά λίστα με κινδύνους, για τους οποίους συχνά μιλάμε ως ECR στην Ευρωπαϊκή Ένωση! Αν μπορώ να αναφερθώ στους σημαντικότερους τότε θα επέλεγα τους παρακάτω:
1. Φλεγμονή και παχυσαρκία
Τα τρανς λιπαρά, η υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και νάτριο, και η χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες συμβάλλουν στην εμφάνιση φλεγμονών, μεταβολικού συνδρόμου και παχυσαρκίας.
2. Διαταραχή του εντέρου
Πρόσθετα όπως τα τεχνητά γλυκαντικά και τα συντηρητικά καταστρέφουν τη φυσιολογική χλωρίδα του εντέρου, οδηγώντας σε ανοσολογικά και ψυχολογικά προβλήματα.
3. Αύξηση κινδύνου καρκίνου
Έρευνες όπως η NutriNet-Santé Study (2018) έχουν καταγράψει σύνδεση μεταξύ υψηλής κατανάλωσης υπερ-επεξεργασμένων τροφών και αυξημένου κινδύνου εμφάνισης διαφόρων μορφών καρκίνου.
4. Εθιστική συμπεριφορά και υπερκατανάλωση
Ο συνδυασμός αλατιού, ζάχαρης και ενισχυτικών γεύσης δημιουργεί ευχαρίστηση στον εγκέφαλο παρόμοια με αυτήν των εξαρτησιογόνων ουσιών, προάγοντας την υπερκατανάλωση.
5. Υποθρεψία
Παρά την υψηλή θερμιδική αξία, τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα παρουσιάζουν σοβαρή έλλειψη σε βασικά μικροθρεπτικά συστατικά. Το αποτέλεσμα είναι ένας σύγχρονος "κρυφός υποσιτισμός".
6. Ειδικός κίνδυνος για παιδιά και εφήβους
Η συστηματική κατανάλωση τέτοιων προϊόντων στην παιδική ηλικία έχει συσχετιστεί με προβλήματα προσοχής, επιτάχυνση εφηβείας και αυξημένο ρίσκο χρόνιων νοσημάτων στη μετέπειτα ζωή.
Η Πολιτική Ευθύνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η ευθύνη για την υγεία των πολιτών δεν βαραίνει μόνο τα άτομα. Η ΕΕ, μέσω της κοινής αγροτικής και διατροφικής πολιτικής, έχει τη δύναμη να χαράξει στρατηγικές που να προστατεύουν ουσιαστικά τη δημόσια υγεία.
Στο ECR έχουμε εστιάσει σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις:
1. Υποχρεωτική επισήμανση υπερ-επεξεργασμένων προϊόντων
Καθιέρωση ενιαίου ευρωπαϊκού σήματος προειδοποίησης για προϊόντα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρόσθετα, γλυκαντικά ή τρανς λιπαρά.
2. Φορολόγηση ανθυγιεινών τροφίμων
Θέσπιση ειδικού φόρου σε υπερ-επεξεργασμένα προϊόντα, στα πρότυπα του φόρου ζάχαρης, με τα έσοδα να χρηματοδοτούν προγράμματα πρόληψης.
3. Απαγόρευση προώθησης προς παιδιά
Νομοθετική ρύθμιση ώστε να περιορίζονται οι διαφημίσεις επεξεργασμένων τροφών σε μέσα που απευθύνονται σε ανήλικους, τόσο στην τηλεόραση όσο και στις ψηφιακές πλατφόρμες.
4. Διατροφική αγωγή στα σχολεία
Θεσμοθέτηση πανευρωπαϊκών εκπαιδευτικών προγραμμάτων διατροφικής παιδείας για μαθητές και γονείς, με στόχο την κατανόηση της διαφοράς μεταξύ φυσικής και επεξεργασμένης τροφής.
5. Στήριξη της μεσογειακής διατροφής μέσω της ΚΑΠ
Ενίσχυση των τοπικών παραγωγών, λαϊκών αγορών και βιολογικής γεωργίας, ώστε να καθίσταται η υγιεινή επιλογή πιο οικονομικά προσβάσιμη στον μέσο καταναλωτή.
Η διατροφή αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα υγείας, πρόληψης και μακροχρόνιας ευημερίας. Τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, όσο εύκολα και "επαναπαυτικά" και αν είναι, ενέχουν πολλαπλούς κινδύνους που δεν είναι ορατοί με την πρώτη ματιά. Αν δεν ληφθούν ουσιαστικά μέτρα, το κόστος θα είναι βαρύ για τις επόμενες γενιές – όχι μόνο σε επίπεδο υγείας, αλλά και κοινωνικής συνοχής και οικονομικής βιωσιμότητας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει την ευκαιρία να ηγηθεί σε ένα νέο, πιο υγιεινό και βιώσιμο διατροφικό πρότυπο. Είναι ώρα να μετατοπιστεί το βάρος από την ευθύνη του καταναλωτή στην υπευθυνότητα της πολιτικής και της βιομηχανίας.
