Οι απειλές από το Ιράν και τα νέα δεδομένα για την «Ασπίδα του Αχιλέα»
Ρεπορτάζ Απόλλων Γ. Λεονταρίτης
Η γεωγραφική εγγύτητα της Ελλάδας με τη Μέση Ανατολή και τα ειδικά χαρακτηριστικά που έχει η πολεμική σύρραξη μεταξύ Ισραήλ – Ιράν με χρήση βαλλιστικών πυραύλων από την Τεχεράνη, φαίνεται ότι έχουν προβληματίσει την ελληνική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία η οποία έσπευσε να αναλύσει τα δεδομένα και να λάβει προληπτικά μέτρα αντιμετώπισης οποιασδήποτε δυνητικής απειλής. Δημοσίευμα εφημερίδας που έκανε λόγω για μετακίνηση αντιαεροπορικών συστημάτων τύπου PATRIOT, έδωσε την αφορμή να αναδειχτεί ο σχετικός προβληματισμός που υπάρχει στο Μαξίμου αλλά και στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Σε σχετική ανακοίνωση το ΥΠΕΘΑ μεταξύ άλλων υπογράμμισε με νόημα ότι οι μετακινήσεις συγκεκριμένων οπλικών συστημάτων βρίσκονται προφανώς εκτός της δημόσιας συζήτησης», ενώ και ο πρωθυπουργός αρνήθηκε να σχολιάσει το περιεχόμενο της στρατιωτικής σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας και τους Αρχηγούς των Γενικών Επιτελείων.
Διάψευση σεναρίων
Ειδικότερα ο κ Μητσοτάκης ανέφερε σε δηλώσεις τα εξής: «Δεν έχει καμία βάση και δεν θα σχολιάσω στρατιωτικές συσκέψεις, στις οποίες προφανώς οι Ένοπλες Δυνάμεις εξετάζουν διάφορα σενάρια και είναι έτοιμες για οποιοδήποτε ενδεχόμενο. Διαψεύδω ρητά και κατηγορηματικά ότι κάτι τέτοιο υπάρχει στον ορίζοντα». Ο λόγος για τη βάση της Σούδας όπου εκεί οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν ναυτικό και αεροπορικό απόσπασμα για την εξυπηρέτηση μονάδων επιφανείας του 6ου Στόλου και αεροσκαφών. Ειδικά για τα δεύτερα είναι γνωστό ότι η Σούδα αποτελεί την πλέον προσφέρουσα ενδιάμεση στάση για ανεφοδιασμό σε πτήσεις που έχουν προορισμό την Μέση Ανατολή, στην περιοχή της Ν.Α Μεσογείου. Κατά συνέπεια είναι λογικό για την ελληνική κυβέρνηση να επιθυμεί να προσφέρει όλες τις επιλογές προστασίας που υπάρχουν διαθέσιμες στην απίθανη περίπτωση που η Τεχεράνη επιχειρήσει να πλήξει εγκαταστάσεις των ΗΠΑ επί ελληνικού εδάφους. Φυσικά θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι και οι ίδιες οι ΗΠΑ έχουν υπολογίσει το ενδεχόμενο αυτό παρέχοντας προστασία στις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν μέσω της ομπρέλας προστασίας που παρέχουν αντιτορπιλικά τύπου Arleigh Burke με ικανότητα αντιβαλλιστικής άμυνας με βλήματα SM-3 και SM-6 που επιχειρούν στην ευρύτερη περιοχή της Ν.Α Μεσογείου.
Ο ρόλος της Σούδας
Η αεροναυτική βάση της Σούδας όπως και στο παρελθόν έτσι και σήμερα έρχεται στην επικαιρότητα σε περιόδους κρίσεων στη Μέση Ανατολή λόγω της στρατηγικής σημασίας της ως ενδιάμεση βάση υποστήριξης δυνάμεων που μετακινούνται από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Το πρακτορείο Reuters ήταν το πρώτο που έκανε γνωστή τη μετακίνηση μεγάλου αριθμού αεροσκαφών ανεφοδιασμού σε καύσιμα προς την Ευρώπη, καθώς και άλλων στρατιωτικών μέσων προς τη Μέση Ανατολή, περιλαμβανομένης της ανάπτυξης περισσότερων μαχητικών αεριωθούμενων. Δύο Αμερικανοί αξιωματούχοι, οι οποίοι ζήτησαν να μην κατονομαστούν, δήλωσαν ότι η μετακίνηση αεροσκαφών και πλοίων εντάσσεται στα σχέδια για την προστασία αμερικανικών δυνάμεων, όμως αρνήθηκαν να πουν πόσα μετακινήθηκαν και προς τα πού. Η βρετανική εφημερίδα «The Sun» υποστηρίζει ότι αμερικανικές αεροπορικές δυνάμεις μεταφέρθηκαν σε αρκετές χώρες στην Ευρώπη και ισχυρίστηκε ότι στα Χανιά, στην Κρήτη, μεταφέρθηκαν τρία αμερικανικά στρατιωτικά αεροσκάφη τάνκερ για εναέριο ανεφοδιασμό και δύο φορτηγά αεροπλάνα. Ιδιου τύπου αμερικανικά αεροπλάνα, πάντα σύμφωνα με το δημοσίευμα, βρίσκονται στο Μίλντενχολ και το Πρέστγουικ της Βρετανίας, στο Μορόν της Ισπανίας, στο Ράμσταϊν της Γερμανίας, στο Αβιάνο της Ιταλίας και το Ταλίν της Εσθονίας. Απώτερος σκοπός φαίνεται ότι είναι να βοηθήσουν, μεταξύ άλλων, στον εναέριο ανεφοδιασμό τουλάχιστον 12 μαχητικών αεροπλάνων που καταφθάνουν στην Ευρώπη, τα οποία, σύμφωνα με τη «Sun», είναι F-35 Lightning και F-22 Raptor.
Σε ότι αφορά το δημοσίευμα σχετικά με τη μεταφορά ελληνικών αντιαεροπορικών συστημάτων PATRIOT της Πολεμικής Αεροπορίας, η ανακοίνωση του υπουργείου Εθνικής Άμυνας ανέφερε ότι «κατά τον συνταγματικό του ρόλο, οφείλει να λαμβάνει, ανεξαρτήτως συγκυρίας, όλα τα απαιτούμενα μέτρα για την ασφάλεια της χώρας και των πολιτών. Και αυτό πράττει», ενώ υπενθύμισε ότι ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Δένδιας έχει προτάξει τη δημιουργία θόλου άμυνας της χώρας, πολλαπλών επιπέδων και με αντιβαλλιστικές δυνατότητες σχεδόν με την ανάληψη των καθηκόντων του. Η δημιουργία αυτή, προκειμένου η χώρα να μπορεί να αντιμετωπίσει σύγχρονες μορφές απειλών, αποτελεί μέρος της ολιστικής προσέγγισης με την επωνυμία «Ασπίδα του Αχιλλέα», ήδη υλοποιείται.
Αναθεωρούνται τα δεδομένα για την ασπίδα;
Θεωρείται δεδομένο ότι η ελληνική στρατιωτική ηγεσία παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στο πόλεμο Ισραήλ- Ιράν και συλλέγει συμπεράσματα και διαπιστώσεις από την απόδοση του «Σιδηρού Θόλου» που έχει αναπτύξει το Ισραήλ και φαίνεται ότι μετά από 7 μέρες συνεχών επιθέσεων η απόδοση του μειώνεται όπως φυσικά και τα αποθέματα βλημάτων. Είναι αλήθεια ότι το Ισραήλ μετά την αιφνιδιαστική επιχείρηση με την ονομασία «Rising Lion» εναντίον του Ιράν την περασμένη Παρασκευή, βρέθηκε αντιμέτωπο με εκατοντάδες κατευθυνόμενα βαλλιστικούς και cruise πυραύλους, καθώς και περιφερόμενα drones. Η φιλοσοφία της μαζικής ταυτόχρονης εκτόξευσης είχε ως ξεκάθαρο στόχο να υπερφορτώσει τα ισραηλινά συστήματα αεράμυνας.
Από τις εξελίξεις αυτές δεν είναι ξεκομμένη η Ελλάδα και απόδειξη αποτελεί η σύσκεψη που έγινε στην αίθουσα του Συμβουλίου Αρχηγών Γενικών Επιτελείων υπό τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Δένδια και συμμετοχή των αρχηγών των Γενικών Επιτελείων, το βράδυ της Τετάρτης 18 Ιουνίου 2025 με στόχο τη λήψη μέτρων για την αντιβαλλιστική προστασία της χώρας.
Οι ιρανικοί βαλλιστικοί πύραυλοι μεγάλου βεληνεκούς, μπορούν να φτάσουν το Ισραήλ από το Ιράν (1.700 χλμ.) σε λιγότερο από 10 λεπτά. Το Ισραήλ, έχοντας διδαχθεί από τα λάθη παρελθόντος και γνωρίζοντας τις δυνατότητες του Ιράν, επένδυσε στο πυραυλικό σύστημα Arrow, που ανέπτυξε μαζί με τις ΗΠΑ. Το αποτέλεσμα ήταν να καταγράψει ποσοστά επιτυχίας στις αναχαιτίσεις άνω του 90% και μάλιστα σε πραγματικές συνθήκες μάχης. Είναι ενδεικτικό γενικότερα ότι από τους πάνω από 400 πυραύλους που εκτοξεύθηκαν μέχρι σήμερα αναχαιτίστηκε η πλειονότητα και μόνο 20 με 40 διαπέρασαν την αεράμυνα δημιουργώντας φυσικά απώλειες στο Ισραήλ με 23 νεκρούς, χωρίς όμως κάποια ιδιαίτερη στρατηγική απώλεια για το εύρος της επίθεσης. Επίσης, από τα 1.000 drones, λιγότερα από 200 έφτασαν στα σύνορα του Ισραήλ και εισήλθαν στον ισραηλινό εναέριο χώρο. Ωστόσο, κανένα από τα drones δεν έπληξε ισραηλινό έδαφος. Όμως φαίνεται ότι ρυθμός αυτός δεν μπορεί να συνεχιστεί επ άπειρον ενώ από τα βίντεο με τις πτώσεις βαλλιστικών βλημάτων στο Τέλ Αβίβ και τη Χάιφα, είναι φανερό ότι όσα ήταν σε θέση να αναπτύξουν υπερηχητική ταχύτητα, περνούσαν αλώβητα από το IRON DOME πλήττοντας ανεμπόδιστα στόχους εντός του αστικού ιστού. Η αναχαίτιση υπερηχητικών πυραύλων όσο και σενάρια αντιμετώπισης επιθέσεων κορεσμού αποτελούν μέγιστες προκλήσεις που θα πρέπει να προβληματίσουν πολύ σοβαρά την ελληνική στρατιωτική ηγεσία καθώς ανάλογες απειλές ενδέχεται πλέον να αντιμετωπίσει και η χώρα μας σε ενδεχόμενη μελλοντική σύρραξη με την Τουρκία.
Οι πυραυλικές απειλές της Άγκυρας
Με βάση τα παραπάνω, ο Ερντογάν, που ανησυχεί ότι ο επόμενος στόχος πιθανόν είναι η Τουρκία, μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου στις 16 Ιουνίου, έκανε τις ακόλουθες παρατηρήσεις σχετικά με το απόθεμα πυραύλων μεγάλου και μεσαίου βεληνεκούς της Τουρκίας: «Υπό το φως των πρόσφατων εξελίξεων έχουμε θέσει σε εφαρμογή σχέδια παραγωγής που θα φέρουν το απόθεμα πυραύλων μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς μας σε αποτρεπτικό επίπεδο. Αν θέλει ο Θεός, σε σύντομο χρονικό διάστημα, θα έχουμε φτάσει σε μια αμυντική ικανότητα όπου κανείς, απολύτως κανείς, δεν θα τολμάει καν να μας αψηφήσει».
Ο πρώτος εγχώριας κατασκευής Πύραυλος Μεσαίου Βεληνεκούς (MRBM) της Τουρκίας, ο πύραυλος με την ονομασία «Cenk», που κατασκευάζεται από την ROKETSAN, βρίσκεται αυτή τη στιγμή υπό κατασκευή, επεκτείνοντας το μέγιστο βεληνεκές του από 2.000 χλμ. σε πάνω από 3.500 χλμ.. Με άλλα λόγια, πρόκειται για ένα νέο μοντέλο πυραύλου μεγάλου βεληνεκούς. Ο Ερντογάν πιθανότατα αναφέρεται στην δημοσιοποίηση αυτού του πυραύλου «σε σύντομο χρονικό διάστημα». Ο πύραυλος Cenk προήλθε επίσης από τη βελτίωση του Πυραύλου Μικρής Εμβέλειας (SRBM) που κατασκευάζεται από την ROKETSAN με εμβέλεια 500+ χλμ., ο οποίος είναι γνωστός με το όνομα «Tayfun», με τον οποίον ο Ερντογάν είχε απειλήσει την Αθήνα. Υπάρχει επίσης ο Τακτικός Πύραυλος Μικρής Εμβέλειας (280+ χλμ.) «Bora» που χρησιμοποιείται ήδη εναντίον στόχων του PKK στη Συρία και το Ιράκ.
Πάντως η αναφορά του Ερντογάν σε «σχεδιασμό παραγωγής που θα φέρει την Τουρκία στο επίπεδο της αποτροπής» δείχνει ότι αυτό το επίπεδο δεν έχει ακόμη επιτευχθεί, αλλά ότι η πυραυλική άμυνα της χώρας θα επιταχυνθεί. Το πρώτο ενοποιημένο σύστημα αεράμυνας της Τουρκίας, το Çelik Kubbe (Ατσάλινος Θόλος), που ανακοινώθηκε πέρυσι, με βάση το σχεδιασμό αναμένεται να είναι πιο αποτελεσματικό από το αμυντικό σύστημα Iron Dome του Ισραήλ. Τα παραπάνω αποτελούν στοιχεία που θα πρέπει να απασχολήσουν και τη χώρα μας καθώς η στρατιωτική απειλή από την Τουρκία παραμένει σταθερή και ενισχύεται διαρκώς με μέσα και δυνατότητες σε ξηρά αέρα και θάλασσα.
Σε κάθε περίπτωση η σύγκρουση Ισραήλ με Ιράν απέδειξε η αντιμετώπιση πυραυλικών απειλών χωρίς αξιόπιστη, πολυεπίπεδη άμυνα έχει καταστροφικές συνέπειες σε ανθρώπινες απώλειες, εθνικές υποδομές, οικονομική σταθερότητα και κυριαρχία. Γι αυτό και είναι απαραίτητο να υπάρχει ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων προκειμένου η Ελλά να θωρακιστεί το συντομότερο δυνατόν με παράλληλη ενίσχυση των στρατηγικών συνεργασιών και εμβάθυνση της συνεργασίας με το Ισραήλ που διαθέτει την απαραίτητη τεχνογνωσία και επιχειρησιακή εμπειρία.
